BioFeedback wpływa na poprawę samopoczucia , poprzez to, że pomaga w przywróceniu energii (motywacji do działania) i sprawności procesów poznawczych, w wyrównaniu nastroju. Jako element wspomagający terapię dołączamy programy AVS, odpowiednio dobrane do charakterystyki problemu.
Bardzo ważna w terapii jest również psychoterapia indywidualna, która połączona z terapią BioFeedback działa jednocześnie na przyczynę i objawy problemu, skutecznie go rozwiązując.
Bardzo duże znaczenie w terapii ma również psychoterapia rodzinna.
Zapadalność na choroby afektywne jest oceniana do 4 % w ciągu roku, a ich rozpowszechnienie znacznie zwiększa się w grupie osób, które przekroczyły 45 r.ż. Występują 2-3 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Często jednak są nierozpoznawalne i nieleczone. Poniżej opisane są dwie jednostki, o najbardziej nasilonych objawach, wchodzące w skład chorób afektywnych dwubiegunowych.
Depresja, zwłaszcza wielka depresja, bywa groźna dla życia chorej osoby. Niezbędna jest pomoc psychiatryczna, na początku również w wielu przypadkach konieczne jest podjęcie farmakoterapii. Do podstawowych objawów jakimi cechuje się depresja należą:
- obniżenie podstawowego nastroju - przeżywane jako stan smutku, przygnębienia, niemożność odczuwania radości, często jako zobojętnienie
- osłabienie tempa procesów psychicznych i ruchowych (zahamowanie psychoruchowe, obniżony napęd) – przejawem jest jednostajne spowolnienie tempa myślenia, osłabienie pamięci, poczucie niesprawności intelektu, niekiedy całkowite osłupienie
- objawy somatyczne i zaburzenia rytmów biologicznych – w depresji zaburzone są funkcje regulacyjne podwzgórza i tworu siatkowatego. Duże znaczenie diagnostyczne mają zaburzenia rytmu snu i czuwania
- lęk – w depresji jest to lęk wolno płynący, utrzymujący się stale, z falującym nasileniem. Może ujawniać się podnieceniem ruchowym. Często umiejscawiany jest przez chorych w okolicy przed sercowej lub nadbrzuszu.
Mania – w dużym stopniu jest przeciwstawieniem depresji. Objawy podstawowe to:
- zaburzenia nastroju (nastrój maniakalny) – stałe wzmożenie samopoczucia, stan zadowolenia z beztroską, skłonność do żartów, brak adekwatnych reakcji na wydarzenia przykre
- zaburzenia napędu psychoruchowego (podniecenie maniakalne) – aktywność ruchowa jest niemal zawsze wzmożona, pacjent odczuwa niespożytą energię, brak męczliwości
- zaburzenia niektórych procesów fizjologicznych i metabolicznych oraz rytmów biologicznych – znacznie skrócony czas snu i wczesne wybudzanie się
- zaburzenia emocji (dysforia) – dysforia to nastrój gniewliwy, leży u podłoża licznych konfliktów z otoczeniem.
W zespole maniakalnym myślenie jest wyraźnie przyspieszone, kojarzenie przebiega szybko, może pojawić się gonitwa myśli, uwaga jest łatwo rozpraszana.
Na pierwszym spotkaniu z pacjentem bardzo ważne jest zebranie dokładnego wywiadu i określenie stopnia problemu. Psycholog szczegółowo wypytuje o różne sfery życia, w których funkcjonowanie może być mniej lub bardziej upośledzone przez zaburzenia depresyjne. Jeżeli ma podejrzenie, iż pacjenta może dotyczyć depresja lub inne zaburzenie z kręgu chorób afektywnych, kieruje pacjenta na niezbędną konsultację psychiatryczną. Psychiatra na podstawie informacji od psychologa oraz pogłębionego wywiadu lekarskiego stawia diagnozę. Podejmuje decyzję o ewentualnym rozpoczęciu farmakoterapii. W trakcie neuroterapii na podstawie wykonywanych cyklicznie map mózgu oraz wniosków z obserwacji terapeutów, decyduje o zmodyfikowaniu bądź zakończeniu ewentualnej farmakoterapii.
W pakiecie proponowana jest konsultacja psychiatryczna oraz stała obserwacja psychologiczna. Długość terapii uzależniona jest od stopnia nasilenia choroby oraz indywidualnej zdolności przetwarzania sprzężenie zwrotnego. Często należy się liczyć z serią ok. 40 treningów.
Biofeedback w depresji
Rozwój medycyny i nowoczesnych technologii pozwala coraz lepiej poznawać i rozumieć działanie ludzkiego mózgu. Można także efektywniej pomagać osobom cierpiącym z powodu depresji, psychoz czy patologicznego lęku. Postęp technologiczny daje szansę zaglądania w głąb ludzkiego organizmu w sposób bezinwazyjny. Badanie jakościowe (EEG) i ilościowe mózgu (QEEG) oraz precyzyjnie tworzone mapy aktywności bioelektrycznej mózgu pozwalają lokalizować nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego narządu.
Układ nerwowy a depresja
Przyczyn zaburzeń psychicznych dopatruje się w zmianach w funkcjonowania układu nerwowego. Centralny układ nerwowy zawiaduje wszystkimi życiowymi funkcjami, odpowiada za rejestrację bodźców oraz odpowiedziami na nie. Jego dobre „zdrowie” jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania jednostki w środowisku.
Przez długi czas postrzegano jako zupełnie oddzielne funkcje biologiczne od psychicznych. Dopiero znaczny postęp technologiczny i nowoczesne metody diagnostyczne stosowane w medycynie pokazały, że psychika i ciało wzajemnie na siebie wpływają i są od siebie zależne. Odkrycia w dziedzinie neurofizjologii pozwoliły zobrazować zmiany w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, które są odpowiedzialne za zaburzenia psychiczne i neurologiczne.
Depresja przez wieki uznawana była za chorobę duszy, stąd też nazywana była melancholią. Natomiast badania naukowe pokazały, że za przebieg depresji odpowiada zmiana w pracy biochemicznej i bioelektrycznej mózgu. Wciąż toczone są spory o to, co jest przyczyną powstawania zaburzeń nastroju. Jednak wiadomo już, jak wygląda mózg osoby cierpiącej na tego rodzaju zaburzenia oraz jak wpływać na ustabilizowanie jego pracy oraz powrót chorego do równowagi.
Zaobserwowano, że w trakcie przebiegu depresji występują różnice w pracy obu półkul mózgowych. Ośrodki odpowiedzialne za funkcje psychiczne oraz fizyczne rozmieszczone są w różnych rejonach mózgu. Na podstawie badań aktywności kory mózgowej można ustalić, które z tych ośrodków są pobudzone i co wpływa na tę konkretną aktywność.
Badania mózguza pomocą EEG i QEEG pozwoliły ustalić, że u osób chorych na depresję zmienia się rozkład fal mózgowych w obu półkulach. Bardziej pobudzone są rejony odpowiedzialne za negatywne postrzeganie świata oraz wycofywanie się z aktywności. Natomiast te części, które odpowiadają za przyjemne wspomnienia oraz pozytywne emocje są mniej aktywne.
Leczenie depresji
Po zaobserwowaniu u siebie lub bliskiej osoby niepokojących objawów: znacznie obniżonego nastroju, wycofania, apatii, smutku i niepokoju, itp. należy zgłosić się na konsultację do specjalisty – lekarza psychiatry lub psychoterapeuty. Spotkanie ze specjalistą pozwoli dokonać diagnozy problemu i dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb jednostki. W depresji zalecana jest farmakoterapia oraz uczestnictwo w terapii.
Leczenie farmakologiczne ma na celu ustabilizowanie nastroju oraz przywrócenie równowagi biochemicznej mózgu. Natomiast psychoterapia jest pomocna w zmianie błędnych i często negatywnych schematów myślenia o sobie i otaczającym świecie. Oprócz tradycyjnych metod terapeutycznych, coraz większą popularność zdobywają metody oparte na połączeniu odkryć medycznych z nowoczesną technologią. Taką formą terapii jest biofeedback.
Czym jest biofeedback
Badanie reakcji na stres pozwala określić jak na różne sytuacje stresowe reagują nasze czynności fizjologiczne (oddech, napięcie mózgowe, puls, oporność skóry czy temperatura ciała. Stosowane coraz powszechniej metody wspomagania terapii zaburzeń psychicznych z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia zwrotnego dają nowe możliwości osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne.
Biofeedback, czyli metoda wspomagania pracy mózgu oraz czynności fizjologicznych organizmu staje się popularnym sposobem terapii pozwalającym zmniejszać napięcie psychofizyczne, uczyć się kontroli nad reakcjami własnego ciała, ale także zmieniać dotychczasowe nawyki. Biofeedback znajduje również szerokie zastosowanie w leczeniu zaburzeń psychicznych, w tym depresji.
Biofedback jest metodą terapeutyczną wykorzystującą najnowsze odkrycia z zakresu medycyny oraz techniki komputerowej. Jej zastosowanie jest bezbolesne i całkowicie bezpieczne. Terapia przebiega w formie treningowej, wg zaleceń indywidualnie opracowanych w oparciu o analizę wyników badań diagnostycznych. Spotkania odbywają się w komfortowych warunkach sprzyjających relaksacji i pracy nad swoimi problemami.
Zastosowanie biofeedbacku jest wszechstronne i pozwala wpływać na zmiany w zachowaniu oraz samopoczuciu osób korzystających z tego rodzaju terapii. Metoda oparta jest na biologicznym sprzężeniu zwrotnym. EEG biofeedback inaczej neurofeedback jest metodą umożliwiającą zmianę charakterystyk własnych fal mózgowych poprzez korzystanie z otrzymywanych zwrotnie informacji o przebiegu pracy mózgu. Osoba trenująca poprzez aktywny udział w treningu, modyfikuje i optymalizuje układ, wzorzec swoich fal mózgowych.
Biologiczne sprzężenie zwrotne pozwala na wyregulowanie i naturalną optymalizację charakterystyk fal mózgowych oraz utrwalenie tego stanu w mózgu osoby trenującej. Terapeuta wyjaśnia pacjentowi zależności między tym, co dzieje się w jego mózgu i tym, co jest rejestrowane na obrazie EEG. Następnie pomaga trenującemu zrozumieć w jaki sposób świadomie może kierować i kontrolować pracę swojego mózgu.
Dążymy więc do zmiany nieprawidłowego rozkładu fal. Neurofeedback ibiofeedback fizjologiczny poprzez wyregulowanie aktywności fal mózgowych i czynności fizjologicznych organizmu prowadzą do „normalizacji” zachowania i przyczyniają się do osiągania wyższej koncentracji, lepszych efektów w pracy, przy mniejszym wydatkowaniu energii. Efektem terapii jest również zmniejszenie poziomu stresu, lęku, poprawa relacji społecznych oraz wzrost poziomu samooceny. Wzajemne oddziaływanie na siebie ciała i psychiki pozwalają modyfikować zachowania oraz uczyć kontroli nad reakcjami.
Wzmacnianie efektów leczenia depresji dzięki treningom biofeedbacku
Biofedback jest metodą terapeutyczną, która może być doskonałym uzupełnieniem tradycyjnych sposobów leczenia depresji. Stosując ją można utrwalać i wzmacniać efekty działania farmakoterapii i psychoterapii. Prowadzony w komfortowych warunkach trening sprzyja relaksacji i wyciszeniu. Nie przypomina on ciężkiej pracy, jest raczej formą przyjemnych ćwiczeń.
Zastosowanie metody EEG biofeedback z rejestracją przebiegu fal mózgowych (krzywa EEG) pozwala wpływać na zmiany w funkcjonowaniu mózgu chorej osoby. Jak wiadomo u osób z depresją zaobserwowano różnice w aktywności półkul mózgowych związane z rozwojem depresji. Dzięki treningowi EEG biofeedback można modyfikować zaburzenia pracy mózgu, poprzez promowanie i utrwalanie pożądanych fal, a wyciszanie negatywnych, występujących w nadmiarze. Korzystanie z metody EEGbiofeedback pozwala redukować asymetrię w przebiegu fal mózgowych.
Poprzez treningi Biofeedbacka fizjologicznego dąży się do utrwalenia prawidłowego oddechu, napięcia mięśniowego czy pracy serca. Umiejętność świadomego kontrolowania i modyfikowania tych czynności jest szczególnie ważna zwłaszcza w sytuacjach stresujących, w których to uzyskanie ich stabilizacji jest niezwykle trudne, ale jednocześnie niezwykle ważne dla utrzymania dobrego stanu i funkcjonowania człowieka. Treningi biofeedbacka fizjologicznego mają zastosowanie w profilaktyce kardiologicznej, leczeniu chorób psychosomatycznych i rehabilitacji.
Uczestnictwo w terapii przy pomocy biofeedback jest całkowicie bezpieczne i nie powoduje skutków ubocznych. Pozwala natomiast osiągać widoczne i trwałe efekty leczenia zaburzeń depresyjnych. Terapia jest dostosowywana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Długość terapii uzależniona jest od nasilenia objawów oraz predyspozycji jednostki. Ze strony uczestnika terapii wymagane jest zaangażowanie w pracę nad swoimi problemami. Dzięki wsparciu i pomocy terapeuty chory może lepiej radzić sobie z wprowadzaniem zmian.
Stosowanie EEG biofeedback w leczeniu depresji pozwala wpływać na ogólną poprawę samopoczucia i zmniejszenie, a z czasem wyeliminowanie objawów zaburzenia. Warto jednak pamiętać, że mimo uzyskanej poprawy należy wciąż stosować się do zaleceń zarówno terapeuty, jak i lekarza psychiatry, gdyż tylko w ten sposób można osiągnąć maksymalne i trwałe efekty leczenia.
Źródło: medico-brain.plWpis: Polski Lekarz Psychiatra i Specjalista Psychoterapeuta w Manchesterze i Glasgow
No comments:
Post a Comment