Zatrzymanie miesiączkowania, "puste" cykle owulacyjne, miesiączka wyraźnie się opóźnia - u kobiet w wieku rozrodczym to problem, którego nie można bagatelizować.
Nie musi oznaczać wyłącznie trudności z zajściem w ciążę, ale i kłopot zdrowotny, np. z tarczycą, rzutujący na funkcjonowanie niemal całego organizmu.
Sam brak miesiączki (łac. amenorrhea) nie jest chorobą, a objawem zaburzonej równowagi hormonalnej. Ta może też mieć wiele przyczyn: być skutkiem trybu życia, ale i konkretnych schorzeń.
Spóźniona czy brak?
O braku miesiączki mówimy dopiero wtedy, gdy nie pojawiła się ona wcale u kobiety, która ukończyła 16 lat (postać pierwotna) lub nie było krwawienia przez trzy kolejne cykle u kobiety, która nie ukończyła 40 lat (postać wtórna). U Polek menopauza zaczyna się zwykle pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, ale może zdarzyć się wcześniej, stąd i u czterdziestolatki zatrzymanie miesiączki bywa objawem fizjologicznym. Warto jednak wyjaśnić to z ginekologiem. Zresztą, kobiecie w każdym wieku, która przekwita, przyda się nadzór specjalisty. Choćby po to, by złagodzić nieprzyjemne objawy typowe dla menopauzy.
Jeśli nawet w twoim przypadku nie ma mowy o "braku miesiączki", a "tylko" o opóźnieniu lub cyklu owulacyjnym nieregularnym, zalecana jest wizyta u specjalisty. Przeciętnie długość cyklu miesiączkowego u kobiety utrzymuje się w przedziale 26-32 dni (liczymy od pierwszego dnia krwawienia). Niektóre panie mają cykle 25-dniowe, inne trwające do 35 dni, a wciąż jest to norma. Jeśli jednak nie mieścisz się w tym szerszym zakresie, porozmawiaj z ginekologiem koniecznie.
Nieregularne miesiączki zdarzają się fizjologicznie nastolatkom (do dwóch lat od pierwszej miesiączki), a także paniom po czterdziestce, wchodzącym w okresu okołomenopauzalny. Niewielkie odstępstwa od normy mogą być związane choćby z trybem życia (brak snu, podróż, stres, nawet intensywne uprawianie sportu - to wszystko może przyspieszyć lub opóźnić miesiączkę). Nie uzasadnia to jednak w pełni bardzo dużych "skoków" długości cyklu czy zatrzymania miesiączki i wymaga wyjaśnienia. Cykl bezowulacyjny (gdy brak jajeczkowania, nie ma potem miesiączki) nie powinien zdrowej kobiecie zdarzyć się częściej niż raz w roku. Bardzo rzadko bywa, że nawet pogłębiona diagnostyka potwierdzi, że problem był przejściowy, albo taka już "twoja uroda", jednak sprawę powinien rozstrzygnąć lekarz. Niewykluczone, że poza badaniami ginekologicznymi niezbędna będzie konsultacja u endokrynologa.
Najczęstsze przyczyny
U kobiet, które stosują drastyczne diety odchudzające czy po prostu niedożywionych (także z nadwagą), nieracjonalnie się odżywiających, zwolenniczek "śmieciowego żarcia", czasem dochodzi do zatrzymania miesiączki. Podobnie organizm może zareagować na nadmiar kilogramów, otyłość. Dlaczego? Wszystkiemu winny hormon kobiecy estrogen. Jest częściowo, poza jajnikami, wytwarzany w komórkach tkanki tłuszczowej. Kobiety z nadwagą mogą więc mieć problemy przez nadprodukcję estrogenu, te z niedowagą: niedobór hormonu. Efekt podobny: zachwianie proporcji między hormonami i w efekcie brak owulacji, a potem menstruacji.
Najczęstszym zaburzeniem endokrynologicznym u kobiet w wieku rozrodczym jest zespół policystycznych jajników (PCOS). Same zaburzenia miesiączkowania nie są jednak jeszcze podstawą rozpoznania zespołu. Towarzyszy mu przede wszystkim zwiększone wydzielanie męskich hormonów (zwłaszcza testosteronu), hormonu luteinizującego (LH), oraz insuliny, a zmiany w jajnikach widoczne są na usg. Jeśli chcesz zostać mamą, także w przyszłości, nie zwlekaj z leczeniem. Bywa, że jedyną metodą, która umożliwi ci zajście w ciążę, jest in vitro.
Jeśli z przyczyn zdrowotnych kobiecie trzeba usunąć jajniki (choroba nowotworowa), wraz z ustaniem ich funkcji nie ma miesiączki. Do naturalnego wygasania czynności jajników dochodzi po czterdziestce. U kobiet młodszych to patologia, wymagająca leczenia. Powodem może być obniżona rezerwa komórek rozrodczych. Wówczas i perspektywa ciąży z in vitro jest wątpliwa (czytaj więcej na ten temat).
Rośnie świadomość znaczenia tarczycy dla naszego zdrowia. Wpływa bowiem ona na nasze samopoczucie, zdrowie i wygląd. Nie inaczej bywa w kwestii miesiączkowania. Niejednokrotnie za zanik miesiączki odpowiada nadczynność tarczycy. Zarazem i niedoczynność może skutkować zaburzeniami płodności, a przede wszystkim problemami z donoszeniem ciąży. Objawia się jednak zwykle nie tyle amenorrheą, co miesiączkami obfitymi, nieregularnymi. Uwaga! Choroby tarczycy, rzutujące na płodność, mogą jednak nie dawać żadnych objawów, stąd kobiety w wieku rozrodczym powinny skontrolować jej funkcje, pamiętając, że normy hormonów związanych z tarczycą dla nich są inne niż dla całej populacji (więcej na temat tarczycy, w tym o nowych normach TSH, w wywiadzie z endokrynologiem Małgorzatą Gietką-Czernel ).
Gruczołem, mniej znanym z tej strony, a zarazem mającym znaczący wpływ na płodność, jest przysadka mózgowa. Produkuje ona bowiem między innymi hormony FSH i LH, które regulują owulację. Gdy rozwinie się w niej gruczolak, może dojść do zahamowania, bądź rozregulowania produkcji hormonów. Rozpoznawaniem i leczeniem takich problemów także zajmuje się endokrynolog.
Pamiętaj, że miesiączki nie ma wiele kobiet karmiących piersią, gdyż wydzielany hormon prolaktyna, który pobudza produkcję mleka, hamuje on także wydzielanie hormonów rozrodczych. Jednocześnie i karmiące matki zachodzą w ciążę, stąd nie zapominaj o antykoncepcji, jeśli nie chcesz wkrótce być ponownie mamą.
Jeśli stosujesz antykoncepcję hormonalną, zwłaszcza wkładkę wewnątrzmaciczną z hormonami, zastrzyki, krwawienia mogą się zatrzymać i nie powrócić zaraz po zaprzestaniu antykoncepcji. Chociaż to normalne, u lekarza trzeba się upewnić, że przyczyna nie jest inna.
Pierwotny brak miesiączki
To, kiedy kobieta miesiączkuje po raz pierwszy, zależy od wielu czynników, w tym genetycznych. Zwykle córki miesiączkują nieco wcześniej niż ich mamy, ale nie musi tak być. Kobieta ma prawo dojrzewać "we własnym tempie", ale zasadniczo diagnostykę pierwotnego braku miesiączek rozpoczyna się u szesnastolatki, jeśli do tego czasu nie pojawiło się pierwsze (nawet pojedyncze) krwawienie lub czternastolatki, jeśli nie obserwuje się u niej cech rozpoczętego procesu dojrzewania (powiększające się gruczoły piersiowe, choćby drobne owłosienie łonowe, itd.). Z nastolatką trzeba udać się do ginekologa, najlepiej specjalisty od dzieci i młodzieży (są specjalne poradnie przeznaczone dla nieletnich), by wykluczyć problem genetyczny lub wadę rozwojową macicy, pochwy.
Leczenie wtórnego, ale i pierwotnego, braku miesiączki najczęściej nie jest skomplikowane: wystarczą odpowiednio dobrane tabletki hormonalne. Nie jest jednak tak zawsze, a sprawa bardziej się komplikuje, jeśli planujesz powiększenie rodziny. Wówczas kluczową rolę odgrywa czas. Zatem, jeśli cokolwiek cię niepokoi w kwestiach miesiączkowania, najlepiej jeszcze dziś umów się do lekarza.
No comments:
Post a Comment