Zmiany skórne w ciąży

Zmiany dermatologiczne u ciężarnych stanowią niejednorodną grupę objawów skórnych, które ze względu na specyfikę stanu jakim jest ciąża, stanowią częstą przyczynę zmartwień pacjentek i trosk lekarzy.

Niestety pojawiające się zmiany nierzadko są bagatelizowane przez pacjentkę i jej otoczenie. Ciężarna z objawami skórnymi powinna zachować spokój i opanowanie, konieczna w każdym przypadku jest konsultacja z lekarzem.

Zmiany skórne w ciąży mogą być związane z samym przebiegiem ciąży i wcale nie wskazują na toczący się proces chorobowy, a jedynie są fizjologicznym objawem zmian jakie zachodzą w organizmie kobiety. Należą do nich uogólnione i ogniskowe przebarwienia, znamiona naczyniowe i rumień dłoni, rozstępy skórne, a także zmiany dotyczące włosów i paznokci. Przyczyną tych zjawisk są zarówno zmiany hormonalne zachodzące w organizmie ciężarnej, jak i zmiany związane głównie z rozciąganiem skóry. Ciąża może także zmieniać przebieg istniejących już wcześniej chorób skóry lub skórnych manifestacji innych chorób. Przebieg niektórych z nich może ulec zaostrzeniu w ciąży, a te najczęstsze, których przebieg się pogarsza przedstawiono poniżej" Istniejące już wcześniej choroby skóry, które mogą ulec zaostrzeniu w ciąży

• schorzenia infekcyjne infekcja HIV i AIDS
• drożdżakowe zapalenie pochwy i sromu
• rzęsistkowica Dermatolog Manchester
• ospa wietrzna i półpasiec
• opryszczka
• świerzb i wszawica
• schorzenia układowe i metaboliczne twardzina układowa
• toczeń rumieniowaty układowy
• zapalenie skórno-mięśniowe
• pęcherzyca zwykła
• porfiria skórna
• choroba Ehlersa i Danlosa
• inne dermatozy łupież różowy Giberta
• czerniak
• neurofibromatozy

Na szczęście zmiany hormonalne w organizmie kobiety, związane z przebiegiem ciąży mogą także korzystnie wpływać na stan innych dermatoz, między innymi trądziku, wyprysku czy skórnych postaci łuszczycy i sarkoidozy.

Ciąża to także na tyle odmienny stan organizmu kobiety, że opisano kilka specyficznych dermatoz o szczególnym przebiegu dla ciąży i niepowtarzalnym obrazie klinicznym. Etiologia większości z nich pozostaje jednak nadal nieznana. W innych przypadkach podejrzewa się, że podłoże chorób stanowią zjawiska autoagresji, kiedy układ immunologiczny wytwarza substancje działające uszkadzająco na własne tkanki organizmu. Do dermatoz ciążowych należą:

• cholestaza ciążowa
• swędzące grudki i ogniska pokrzywkowe w przebiegu ciąży – PUPPP (wielopostaciowe osutki ciężarnych)
• świerzbiączki ciążowe
• liszajec opryszczkowaty
• grudkowe zapalenie skóry ciężarnych
• opryszczki ciężarnych
• progesteronowe autoimmunologiczne zapalenie skóry ciężarnych

Ze względu na konsekwencje dla przebiegu ciąży i rozwój płodu, istotne znaczenia ma skórna manifestacja matczynych infekcji określanych wspólnie nazwą STORCH. Zaliczamy do nich kiłę (syphilis), toksoplazmozę, inne (other) infekcje wirusowe na przykład: wirus grypy, odry, wirusy Coxsackie, wirus B19, różyczkę (rubella), infekcję wirusem CMV i HSV. Odrębnym zagadnieniem jest świąd ciężarnych, który może występować jako objaw w przebiegu chorób dermatologicznych lub występować napadowo i nie mieć związku z żadną chorobą. Pojawia się najczęściej w trzecim trymestrze, ale może wystąpić również we wcześniejszych miesiącach ciąży. Z chwilą pojawienia się świądu skóra nie wykazuje żadnych objawów przedmiotowych, a jedynie wtórnie pojawiają się przeczosy jako następstwo intensywnego drapania. Świąd ograniczony ma zwykle charakter napadowy, nasila się w porze nocnej i dotyczy przede wszystkim okolic płciowych, pachwin, ud i podbrzusza. Wymaga on dokładnej diagnostyki różnicowej prowadzonej w kierunku zakażeń, zmian naczyniowych, alergicznych lub alergiczno-toksycznych. Wystąpienie uporczywego świądu uogólnionego wymaga diagnostyki w kierunku cukrzycy ciążowej, chorób układowych niezależnych od przebiegu ciąży, cholestazy ciążowej, chorób nerek, a nawet psychoz. Oczywiście wykluczenia wymagają świerzb i wszawica. Na skórze ciężarnej może się pojawić każda zmiana dermatologiczna, którą obserwujemy i poza ciążą. Jakkolwiek należy pamiętać, że wbrew obiegowej opinii klinicystów, ciąża sama w sobie nie zwiększa ryzyka wystąpienia choroby skóry. Piśmiennictwo: Braun-Falco O., Burgdorf W.H.C., Plewing G., Wolff H.H., Landthaler M.: Dermatologia. (Gliński W. red. pol.). Czelej, Lublin 2011. Źródło: Medycyna Praktyczna Autor: dr med. Jolanta Maciejewska

Wpis: Polski Dermatolog w Manchesterze, dr Annasz Sztuczka-Smrek tel. 07955 280690